Τι Θεωρείται Μόρφωση;

  


   Τι θεωρείται μόρφωση; Υπάρχουν κάποια αυστηρά κριτήρια με την βοήθεια των οποίων χαρακτηρίζουμε κάποιον μορφωμένο και κάποιον άλλο αμόρφωτο; Φυσικά, οι άνθρωποι δεν είναι ποτέ το ένα ή το άλλο. Υπάρχει κάποιος που είναι πολύ μορφωμένος και κάποιος άλλος ο οποίος έχει χαμηλό επίπεδο μόρφωσης. Αλλά χαμηλό για ποιόν; Για τον ίδιο ή για το κράτος;

   Ένα χαρτί σε κορνίζα σίγουρα αντικατοπτρίζει το επίπεδο μόρφωσης ενός ανθρώπου. Η πολιτεία έχει θεσπίσει νόμους οι οποίοι ορίζουν τα στάδια επιμόρφωσης των πολιτών: Δημοτικό, γυμνάσιο, λύκειο, τριτοβάθμια εκπαίδευση (μεταπτυχιακά, διδακτορικά κλπ.). Η υποχρεωτική φοίτηση είναι μέχρι το γυμνάσιο. Δηλαδή, ένα παιδί που τελειώνει την Τρίτη γυμνασίου μπορεί να σταματήσει το σχολείο. Υπάρχουν οι τεχνικές σχολές στις οποίες μπορεί να πάει να σπουδάσει και να πάρει ένα χαρτί στα χέρια του. Αν πάρεις έναν άνθρωπο ο οποίος κάνει το διδακτορικό του στην Ιατρική και ένας άλλος ο οποίος έχει ένα δίπλωμα από τεχνικό λύκειο και τους συγκρίνεις, σίγουρα χωρίς δεύτερη σκέψη θα πείς ότι ο διδακτορικός είναι πολύ πιο μορφωμένος από τον απόφοιτο τεχνικού λυκείου.Γεγονός είναι ότι ο διδακτορικός έχει ξοδέψει απείρως περισσότερες ώρες μπροστά από ένα βιβλίο απότι ο απόφοιτος του τεχνικού λυκείου. Αλλά αυτό τον κάνει πιο μορφωμένο; ή το κράτος θεωρεί ότι είναι πιο μορφωμένος επειδή σπουδάζει πιο πολλά χρόνια;

   Ο Νομπελίστας Σεφέρης μελετούσε Μακρυγιάννη. Έναν άνθρωπο "αγράμματο", ο οποίος έμαθε να γράφει και να διαβάζει σε μεγάλη ηλικία. Φυσικά, ήταν άλλες εποχές και οι ευκαιρίες να μορφωθείς προφανώς δεν ήταν ίδιες. Όμως ο Σεφέρης ο οποίος ήταν μορφωμένος και με σημαντική κυβερνητική θέση, θεωρούσε ότι είχε πράγματα να διδαχθεί από τον "αμόρφωτο" Μακρυγιάννη. "Μεγάλο σχολείο η ζωή", θα ακούσεις πολλούς να λένε, ως επί το πλείστον από ανθρώπους οι οποίοι δεν έφτασαν στα ανώτερα κλιμάκια επιμόρφωσης που είχε να τους προσφέρει η χώρα τους, είτε λόγω των συνθηκών, είτε επειδή οι ίδιοι το επέλεξαν. Σίγουρα, θα βρείς πολλούς, οι περισσότεροι μορφωμένοι, οι οποίοι θα γελάσουν με αυτή την έκφραση και κατά βάθος την θεωρούν πρόφαση ή δικαιολογία που χρησιμοποιούν αυτοί που δεν "έπιαναν τα γράμματα".

   Αυτοί που "έλιωσαν πολλά παντελόνια" διαβάζοντας βιβλία και συγγράματα σχετικά με την επιστήμη τους θεωρούνται άνθρωποι μορφωμένοι και τις περισσότερες φορές οξυδερκείς. Τα διπλώματα στους τοίχους των γραφείων τους επιβεβαιώνουν το επίπεδο μόρφωσης τους. Αλλά επιβεβαιώνουν εγγυημένα και το επίπεδο της παιδείας τους; Πως μπορούμε να αγνοήσουμε το γεγονός ότι μπορεί το ίδιο εύκολα να βρούμε "αγράμματο" άνθρωπο με δομημένο λόγο και μετρημένη σκέψη και την ίδια στιγμή να βλέπουμε άνθρωπο με βαριές περγαμηνές ο οποίος να υποστηρίζει την άκρα δεξιά. Μπορείς να πεις ότι επειδή πιστεύει στον φασισμό δεν είναι μορφωμένος ή δεν μπορεί πλέον να εξασκεί την επιστήμη του; Φυσικά και όχι. Ή επειδή κάποιος έχει καλούς τρόπους και παιδεία από το σπίτι του, μπορούμε να τον κάνουμε διευθυντή στο CERN χωρίς να διαθέτει τα κατάλληλα διαπιστευτήρια;

   Θεωρώ ότι η μόρφωση και η παιδεία δεν είναι το ίδιο πράγμα. Ο περίτεχνος λόγος, η επίδειξη γνώσεων και ιδεών άλλων ανθρώπων δεν καθορίζουν το επίπεδο μόρφωσης, πόσο μάλλον την παιδεία ενός ανθρώπου. Υπάρχουν άνθρωποι "αγράμματοι" με τέτοιο πλούτο ψυχής που τους θεωρώ περισσότερο μορφωμένους ανθρώπους από άλλους πανεπιστημιακούς διανοούμενους. Στην αντίθετη περίπτωση, βιβλιοθήκες θα υπήρχαν μόνο στα σχολεία και στα πανεπιστήμια.